Đối đầu chiến lược Mỹ-Trung thay đổi cục diện chuỗi cung ứng toàn cầu
1. Căng thẳng Mỹ - Trung thay đổi cục diện chuỗi cung ứng toàn cầu
Tình hình quan hệ thương mại Mỹ - Trung dần thể hiện xu hướng tách rời rõ nét khi các chính sách kiểm soát xuất khẩu và áp dụng thuế quan ngày càng được siết chặt
Từ 03/12/2024, chính quyền Biden đã công bố 2 biện pháp quan trọng
Thứ nhất,, vòng kiểm soát xuất khẩu thứ 3 đối với chất bán dẫn tiên tiến từ ngày.
Tiếp theo là khởi động cuộc điều tra theo Mục 301 đối với ngành chip cũ Trung quốc vào ngày 23/12/2024
⇒ Cho thấy nổ lực của chính quyền Mỹ nhằm hạn chế sự chuyển giao công nghệ quan trọng ⇒ căng thẳng gia tăng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới
2. Thúc đẩy quá trình tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu
Từ năm 2022, các biển pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao như bán dẫn ⇒ hạn chế sự tham gia của các doanh nghiệp, vốn và nhân sự Mỹ vào quá trình phát triển công nghệ của TQ
⇒ Thay đổi cơ cấu chuỗi cung ứng, khi các doanh nghiệp Mỹ và toàn cầu tìm kiếm các nguồn cung cấp ít rủi ro hơn về mặt chính trị và kinh tế
3. Từ khi Trump lên, Trung quốc căng thẳng hẳn
01-02-2025: Tổng thống Trump áp đặt mức thuế bổ sung 10% lên tất cả hàng nhập khẩu từ TQ, với lý do ngăn chặn dòng chảy fentanyl (sản xuất thuốc phiện) vào Mỹ
⇒ TQ áp thuế từ 10% đến 15% lên các mặt hàng năng lượng và sane phẩm chế tạo của Mỹ, đồng thời mở cuộc điều tra chống độc quyền với GG và hạn chế xuất khẩu các khoáng sản quan trọng
12-02-2025: Trump ký bản ghi nhớ yêu cầu áp dụng thuế quan đối ứng với tất cả các đối tác thương mại, nhằm giải quyết các mối quan hệ thương mại không đối ứng
⇒ bảo vệ nền kinh tế Mỹ
4. Trung Quốc đang gặp khó khăn nội tại
Dân số giảm: từ năm 2021 đã giảm từ đỉnh 1412 tỷ người xuống còn 1408 tỷ người vào cuối năm 2024
Tỷ lệ sinh giảm mạnh từ 13,83 trẻ/ 1000 người năm 2013 ⇒ 6,39 trẻ/1000 người vào năm 2024
Lực lượng lao động giảm, chỉ đạt 75,93% vào năm 2023
Mức lương bình quân hàng tháng tại TQ đã tăng lên 1392USD vào năm 2024, vượt trội so với các đối thủ cạnh tranh như Mexico (870 USD), Ấn Độ (253 USD) và các nước ASEAN như Malaysia (779 USD), Indonesia (187 USD), Việt Nam (331 USD) hay Thái Lan (442 USD)
Những phần giảm nhập khẩu từ TQ chính là: máy điện, máy móc thiết bị, hiết bị vận tải và sản phẩm công nghệ thông tin (ICT).
Giảm từ 58,3% năm 2017 xuống còn 36,6% năm 2023, trong khi đó, nguồn cung thay thế từ Mexico, Việt Nam và Đài Loan đang dần được ưu tiên.
Tương tự, thị phần nhập khẩu máy điện và máy móc thiết bị từ Trung Quốc cũng giảm còn lần lượt 19,5% và 14,9%, thay vào đó là nguồn nhập khẩu từ Mexico, Hàn Quốc và Việt Nam.
Xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứngnày còn được phản ánh rõ qua dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Trung Quốc, với mức giảm 8,0% so với cùng kỳ năm trước vào năm 2023 và tiếp tục giảm mạnh gần 30% trong năm 2024 chỉ còn 826 tỷ nhân dân tệ.
5. Chiến lược ứng phó qua đa dạng hóa xuất khẩu và FDI Trung quốc định hình chuỗi cung ứng toàn cầu
Giá trị xuất khẩu các linh kiện điện tử – bao gồm chất bán dẫn, mạch in và mạch tích hợp – đã tăng từ 63,3 tỷ nhân dân tệ năm 2014 lên 161,9 tỷ nhân dân tệ năm 2024
Ngành máy tính và linh kiện cũng ghi nhận mức tăng từ 306,1 tỷ nhân dân tệ năm 2014 lên 519,7 tỷ nhân dân tệ năm 2024.
⇒ Phản ánh xu hướng chuyển đổi chiến lược sản xuất của các nhà sản xuất TQ từ lắp ráp, sản phẩm cuối cùng ⇒ sản xuất các sản phẩm trung gian có giá trị gia tăng cao ⇒ xuất khẩu sang các đối tác thương mại lớn cùa Mỹ để lắp ráp tại đó
Xử lý 3 trụ cột xuất khẩu mới
Pin năng lượng
Pin mặt trời
Oto
⇒ Thay thế các sản phẩm chủ lực trước đây
⇒ China +1 tăng trưởng xuất khẩu gấp đôi ⇒ sự điều chỉnh chiến lược xuất khẩu theo hướng đa dạng hóa thị trường
TQ đang đẩy mạnh quá trình mở rộng chuỗi cung ứng toàn cầu:
Công ty Shenzhou lĩnh vực dệt may đã đầu tư 700 triệu USD tại Việt Nam tăng cường hiện diện.
Linh kiện điện tử như BOE, GoerTek và Sunny Optical đang tích cự mở rộng hoạt động tại VN
Luxshare Precision đã thực hiện khoản đầu tư trị giá 1,53 tỷ USD tại Hải Phòng, Nghệ An và Bắc giang
Công ty xe điện pin lithium như BYD, Great Wall Motors, SAIC Mỏit và CATL cũng đang thiết lập ngoài Thái và Indo
