Ngành điện – Triển vọng tăng trưởng mạnh công ty thủy điện 2025
Sản lượng tiêu thụ điện toàn hệ thống tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2024 – 2025 nhờ sự tăng trưởng của hoạt động sản xuất công nghiệp và nhu cầu tiêu thụ điện. Chúng tôi cho rằng sự cải thiện về KQKD của các nhà máy điện sẽ tới vào năm 2025.
Chúng tôi duy trì quan điểm tích cực với nhóm công ty thủy điện trong năm 2025 với kỳ vọng (1) sản lượng tăng trưởng tích cực so với 2024 nhờ chu kỳ chuyển pha La Nina hiện tại đang diễn ra, (2) giá bán điện bình quân trong năm 2025 của các công ty thủy điện sẽ khó giảm so với cùng kỳ, và có khả năng tăng khi tình hình tài chính của EVN có thể cải thiện.
Sản lượng tiêu thụ điện toàn hệ thống tăng trưởng tích cực trong năm 2024 – 2025
Trong 7T 2024, sản lượng điện thương phẩm tăng trưởng mạnh mẽ đạt 161 tỷ kWh (+13,5% YoY) do nhu cầu tiêu thụ điện lớn tới từ cả khối khách hàng sản xuất (tăng trưởng 12,4% YoY) lẫn khách hàng tiêu thụ điện dân dụng (tăng trưởng 14,7% YoY). Tương tự, sản lượng điện sản xuất đạt 179 tỷ kWh (+11,5% YoY) trong đó nhiệt điện than và thủy điện đóng góp lớn nhất với sản lượng lần lượt 96 tỷ kWh (chiếm 53,7% sản lượng toàn hệ thống) và 41 tỷ kWh (chiếm 22,8% sản lượng toàn hệ thống), theo sau là NLTT và nhiệt điện khí.
Với nhu cầu tiêu thụ điện mạnh mẽ, chúng tôi kỳ vọng sản lượng điện tiêu thụ điện sẽ tăng trưởng mạnh và đạt mức 275 tỷ kWh (+9,5% YoY) trong năm 2024 và 297 tỷ kWh (+8,0% YoY) trong năm 2025. Trong năm 2025, chúng tôi cho rằng đóng góp của thủy điện sẽ cao hơn nhờ chu kỳ thời tiết thuận lợi hơn, bên cạnh đó là nhiệt điện khí LNG với việc nhiệt điện than không còn dư địa để phát triển (tối đa 30,1 MW tới năm 2030, thực tế 6T 2024 đã đạt 29,5 MW), nguồn NLTT mới hiện vẫn chờ hoàn thiện các cơ chế cần thiết để triển khai, còn điện khí thiên nhiên gặp vấn đề về nguồn cung nhiên liệu.
Kỳ vọng hoạt động KQKD của các nhà máy thủy điện sẽ tích cực trở lại trong năm 2025
Trong 7T 2024, sản lượng thủy điện toàn hệ thống đã tăng trưởng 13,7% lên 41 tỷ kWh và tỷ lệ huy động từ nguồn thủy điện bắt đầu cao hơn so với 7T 2023 do chu kỳ El Nino đã đi qua, trái ngược với diễn biến H1 2024. Theo quan điểm của chúng tôi, sản lượng các công ty thủy điện sẽ cải thiện từ H2 2024, và KQKD các công ty thủy điện sẽ tăng trưởng tốt trong năm 2025 so với 2024 nhờ (1) chu kỳ chuyển pha La Nina đang diễn ra từ tháng 9/2024, (2) giá bán điện bình quân trong năm 2025 của các công ty thủy điện sẽ khó có khả năng giảm so với 2024, và có khả năng tăng khi tình hình tài chính của EVN được cải thiện.
Sản lượng các công ty thủy điện sẽ tăng trưởng tốt trong năm 2025 nhờ chu kỳ thủy văn thuận lợi. Theo quan sát của chúng tôi, sản lượng thương phẩm của các công ty thủy điện trong chu kỳ La Nina cao hơn chu kỳ El Nino khoảng 10-20%, do chi phí sản xuất thấp hơn các loại hình phát điện khác.
Cụ thể, chi phí sản xuất của các công ty thủy điện và giá bán điện của các công ty thủy điện là thấp nhất trong các nguồn điện (chi phí sản xuất điện/kWh các công ty thủy điện đa phần nằm ở mức 400 – 600 đồng/kWh, thấp hơn nhiều so với mức bình quân 1.100 – 1.300 đồng/kWh của các công ty nhiệt điện than).
Do áp lực khi chi phí sản xuất điện luôn cao hơn giá bán lẻ điện trong giai đoạn 2021 – 23, EVN đã kiểm soát chặt chẽ hơn chi phí sản xuất điện bình quân trong năm 2024, thông qua việc điều tiết tỷ lệ alpha (sản lượng hợp đồng/sản lượng thực phát) giữa các loại hình phát điện (Hình 7). Theo đó, tỷ lệ alpha của các nhà máy thủy điện được điều chỉnh lên mức 98%, là tỷ lệ cao nhất kể từ khi thị trường phát điện cạnh tranh bắt đầu vận hành. Ở mức alpha cao như trên, các nhà máy thủy điện khó có khả năng tăng hiệu quả vận hành ở những thời điểm giá điện thị trường cao (điển hình là giai đoạn nắng nóng trong 6 tháng đầu năm). Điều này tạo sức ép đối với KQKD của các nhà máy thủy điện lớn (trên 30MW), vốn phụ thuộc vào thị trường phát điện cạnh tranh để cải thiện hiệu quả hoạt động, do giá FMP nhìn chung cao hơn giá hợp đồng (Pc) đối với nhóm thủy điện.
Do vậy, mặc dù pha La Nina đang có xác suất cao sẽ diễn ra từ tháng 8/2024, chúng tôi cho rằng hiệu quả kinh doanh của nhóm thủy điện sẽ chưa thực sự khởi sắc.Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng tỷ lệ alpha 98% là tỷ lệ đỉnh mà EVN có thể áp cho nhóm thủy điện. Trong kịch bản thận trọng là tỷ lệ này sẽ duy trì trong năm 2025, thì sự cải thiện của nhóm thủy điện được kỳ vọng sẽ đến từ tăng trưởng sản lượng do chu kỳ La Nina. Đối với kịch bản tích cực, chúng tôi cho rằng hiệu quả kinh doanh năm 2025 của nhóm thủy điện lớn (có công suất trên 30MW) sẽ cải thiện mạnh khi (1) Tăng trưởng sản lượng do chu kỳ La Nina, và (2) Tỷ lệ alpha giảm khi EVN có khả năng chủ động hơn trong việc điều chỉnh giá bán lẻ điện theo biến động của giá nhiên liệu và các nguồn điện đầu vào. Đối với doanh nghiệp sở hữu các nhà máy thủy điện nhỏ (dưới 30MW) có giá bán tính theo biểu giá chi phí tránh được như PC1, tình hình KQKD mảng điện sẽ tích cực hơn so với năm 2023 do không bị ảnh hưởng về giá bán.
Sau khi quan sát số liệu thống kê, chúng tôi cho rằng EVN sẽ cần tiếp tục điều chỉnh tăng giá bán lẻ điện trong năm 2025 ít nhất 5% (tương ứng 100 đồng/kWh) để có thể hòa vốn. Trong tháng 5/2024, EVN đã được ban hành cơ chế điều chỉnh giá điện trong 3 tháng theo Quyết đinh 05/2024 QĐ-TTg (so với 6 tháng trước đây). Chúng tôi kỳ vọng việc được điều chỉnh giá bán lẻ điện sẽ là dư địa để EVN bớt tạo áp lực về tỷ lệ alpha và giá bán cho các công ty thủy điện.
